Nistagmus

Nistagmus, bir gözün odaklandığı noktadan başka bir noktaya istemsiz olarak kayması ve geri gelmesi şeklindeki anormal göz hareketleridir. Nistagmusda göz hareketleri istemsiz, ritmik ve tekrarlayan bir şekilde meydana gelir.

Bu göz hareketleri yatay, dikey, dönme veya bu hareketlerin bir arada bulunduğu şekillerde olabilir. Nistagmus toplumda her 10 bin kişinin 15 veya 25’ini etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Bu soruna sahip olan kişilerin özel bir yaklaşım ile muayene ve tedavi edilmeleri gerekir.

Nistagmus Tedavisi

Nistagmus tedavisi nedene bağlı olarak değişir. Nistagmus ile doğan insanlarda bu durumu düzeltecek bir tedavi yoktur. Bununla birlikte, gözlük veya kontakt lenslerden yararlanabilirler. Gözlükler veya kontakt lensler, nistagmus hastalarının daha net görmesini sağlamaktadır.

Bu da nistagmusu düzeltmese de, göz hareketlerini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Kontakt lensler, gözle beraber hareket ettikleri için gözlüklere göre daha avantajlıdır. Kontakt lenslerin gözle hareket etme özelliği, istem dışı göz hareketlerinde bile görsel netliğin korunmasını sağlar.

Yakın okuma mesafesinde daha iyi görüşe sahip hastalar, tabanı dışarda prizmalardan yarar görebilir. Bazen sonradan oluşan nistagmus kaybolabilir. Bu, nistagmusa neden olan durum tedavi edilirse veya ilaç ya da alkol kullanımının bırakılması ile olur.

Nistagmus Ameliyatı

Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde göz kaslarına müdahale edilerek nistagmus azaltılabilir. Hangi nistagmus hastaları ameliyattan fayda görür? Belli bir bakış pozisyonunda (null point) görmesi iyileşen, titremesi azalan hastalar ameliyat için en uygun adaylardır.

Bunlar genellikle infantil nistagmuslu hastalardır. Şaşılığı olan nistagmus hastaları da ameliyat için adaydır. Cerrahi nistagmus'u iyileştirmez veya düzeltmez. Sadece istemsiz göz hareketlerini sınırlamak için başın daha rahat bir pozisyonun almasını sağlar. Böylelikle görmenin en iyi olduğu en rahat baş pozisyonu sağlanmış olur.

​​​​​​

 

Nistagmus Tipleri

Nistagmus temel olarak iki farklı şekilde sınıflandırılır. Biri göz hareket özelliklerine, diğeri ise etiyolojiye (altta yatan sebebe) göre yapılan sınıflandırmadır.

Göz Hareket Özelliklerine Göre

Pendüler Nistagmus

Nistagmus yani göz titremesi sırasında esasında iki hareket oluşur, birinci hareket odaklanılan noktadan uzaklaşma hareketidir, ikinci hareket ise tekrar odak noktasına dönme hareketidir. Eğer ikinci hareket yavaş hızda ise buna PENDÜLER NİSTAGMUS adı verilir.

Jerk Nistagmus

Eğer gözün odak noktasına dönme hareketi yani ikinci hareket daha hızlı ise buna JERK NİSTAGMUS adını veriyoruz. Periyodik Değişken Nistagmus, Jerk nistagmusun bir alt tipidir. Bir yönde başlayan nistagmus dakikalar içinde azalıp kesilir ve diğer yönde tekrar başlar.

Diskonjuge Nistagmus

Bu nistagmus tipinde iki göz iki ayrı yöne doğru hareket eder. Örnek olarak see-saw (testere) nistagmus verilebilir.

Doğumsal Nistagmus (İnfantil İdiyopatik Nistagmus)

Nistagmus nedenleri arasında gençlerde en sık görülen nistagmus tipi; doğumsal nistagmustur. Doğum sonrası ilk 6 ayda başlayan bu nistagmus tipi "konjenital nistagmus" veya "doğumsal nistagmus" olarak adlandırılır.

Bu tip bir nistagmusun teşhisi, diğer nedenlerin olmadığının ispatı ile koyulur. Doğumsal nistagmus pendüler ya da jerk tipte olabilir, bununla birlikte sağa veya sola bakışlarda pendüler nistagmus jerk forma dönüşebilir. Pendüler tip daha az görülür ve zaman içinde pendüler nistagmus jerk tipe de dönüşebilmektedir.

Doğumsal pendüler nistagmus her zaman yatay yani sağa-sola hareket şeklindedir. Sonradan oluşan pendüler nistagmus ise, yatay, yukarı-aşağı veya dönme hareketi şeklinde olabilmektedir. Doğumsal nistagmus hastalarında NULL POİNT adını verdiğimiz, titremenin azaldığı bir bakış pozisyonu bulunabilir.

Bu pozisyon hasta kafasını eğdiğinde, yan bakarken, çenesini yukarı veya aşağı hareket ettirdiğinde ortaya çıkabilir. Doğumsal nistagmusta birçok hastada görme oranı %50 ‘nin üzerindedir. Üç boyutlu görme yeteneği nistagmus hastalarının birçoğunda vardır.

Bir şeye dikkat etmek, stres, hastalık veya yorgunluk nistagmusu arttırırken, uyku veya yakın bir noktaya odaklanmak nistagmusu azaltır. Bu nedenle de genellikle yakın mesafade görme daha iyidir. Şaşılık doğumsal nistagmus hastalarının yaklaşık %15‘inde görülür.

Duyusal Nistagmus

Görme sisteminde anatomik bir gelişim bozukluğunun neden olduğu bu göz titremesi tipi, genelde 3-4 aylık bebeklerde görülür.

Göz sinirinde gelişim sorunu ve albinizm en önemli sebeplerdir. Yine travmatik, metobolik veya gelişimsel beyin sorunları da nistagmusa neden olabilir.

Gizli Nistagmus (Latent Nistagmus, Fuzyonel Gelişim Bozukluğu Nistagmusu)

Bu iyi huylu nistagmus tipi, sadece bir göz kapatılınca ortaya çıkan jerk tip nistagmustur. İki göz açık iken görülmez.

Spasmus Nutans

İki gözde birlikte görülen, hafif şiddette ve pendüler tipteki nistagmus tipidir. Hayatın ilk yılında görülen bu nistagmusun diğer karakteristik özellikleri baş sallama, anormal baş pozisyonu veya boyun eğikliğidir (tortikolis).

Spasmus nutans 10 yaşına doğru azalma eğilimindedir, ancak hastada görme azlığına neden olmaktadır. Spasmus nutans-benzeri nistagmus, beyin tümörlerinde ve retina distrofilerinde görülebilmektedir. Şüpheli durumlarda beyin ve sinir sistemi görüntüleme tetkikleri yapılmalıdır.

Tek Gözde Nistagmus

Tek gözde meydana gelen nistagmus, ileri tetkik ve araştırma gerektiren diğer bir durumdur. Dikey veya eliptik şekilli olabilir. Tek gözde göz tembelliği ve doğumsal katarakt gibi uzun süreli az görenlerde olabileceği gibi göz sinirinde veya sinir sisteminde var olan bir probleme bağlı da olabilir.

Edinsel – Sonradan Ortaya Çıkan Nistagmuslar

Göz Hareketleri İle Uyarılan Nistagmus

Yan ve yukarı bakış sırasında ortaya çıkan jerk tip nistagmustur. Göz hareketlerini sağlayan sinir çekirdekleri ve sinirler arasında bağlantıların zayıflaması veya bozulması ile ortaya çıkar.

Yaşlılarda, kısa süreli ve hafif düzeyli olan, sadece bir bakış yönünde ve bakışın en son noktasında ortaya çıkan nistagmus araştırma gerektirmeyebilir. Ancak, asimetrik ve 20 saniyeden uzun süren nistagmuslar ileri tetkik gerektirir.

İç Kulak Hastalıklarına Bağlı Nistagmus (Periferik Nistagmus)

İç kulağa bağlı hastalıklarda (Meniere hastalığı veya benign paroksismal vertigo) nistagmus ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalıklara genellikle işitme azlığı, kulak çınlaması ve bulantı – kusma gibi durumlar eşlik eder.

Gözlerin bir noktaya odaklanması ile tipik olarak nistagmus azalır. Tedavisinde gözlem veya kulak tedavisi gerekebilir.

Merkezi Denge Nistagmusu (Central Vestibular Nistagmus)

Sinir sistemindeki denge sağlayan merkez ile iç kulak sinirleri arasındaki bağlantıların bozulması ile ortaya çıkar. Gözlerin odaklanması ile azalma göstermeyen bir nistagmus vardır. Beyin ve sinir sistemi görüntüleme tetkikleri ile teşhis koymak mümkündür.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.